Dạo bước qua vùng đất của Sơn Mài

02 – 08/08/2023
Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam
66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội

Thông tin từ ban tổ chức:

Tranh sơn mài – đang được tôn vinh là đặc sản của mỹ thuật Việt. Để tìm hiểu về lĩnh vực tranh sơn mài một cách nhẹ nhàng cũng như cách chúng ta thư thả đi bộ, vừa thưởng thức và vừa đủ thời gian để nhận thấy nhiều cách tiếp cận nghệ thuật sơn mài trên con đường phát triển chung của nó, The Muse giới thiệu triển lãm Dạo bước qua vùng đất của Sơn Mài.

Sơn ta đã có từ rất lâu đời ở Việt Nam, nhưng chỉ kể từ khi có trường Cao đẳng mỹ thuật Đông Dương vào năm 1925 các họa sỹ mới bắt đầu đưa chất liệu này từ mỹ nghệ vào sáng tác. Bước đầu các họa sỹ Đông Dương thử thách dùng sơn ta vẽ như sơn dầu, theo cách các thầy người Pháp sang đây dạy họ, nhưng không thành công; bởi vậy họ quyết định phải tìm ra một lối đi khác cho sơn mài. Và người được nhắc đến nhiều nhất trong thế hệ đầu tiên là Nguyễn Gia Trí – tranh ông thiên về biểu hiện, cũng có tính trang trí, nhưng chìm đi dưới bóng của tác phẩm hội họa. Dưới sự ảnh hưởng của người hiệu trưởng thứ 2 của trường Cao đẳng mỹ thuật Đông Dương là ông Evarite Jonchère, các họa sỹ sơn mài thế hệ thứ 2 là Lê Quốc Lộc, Hoàng Tích Trù, Phạm Hậu…nghệ thuật của các ông thiên về lối trang trí, để tận dụng những thế mạnh của mỹ nghệ truyền thống Việt Nam. Thế hệ thứ 3 được cho rằng đã thay đổi quan niệm về sáng tác trên sơn mài là họa sỹ Nguyễn Sáng, và họa sỹ Nguyễn Tư Nghiêm.

Vậy thì câu hỏi đặt ra là thế hệ thứ 4 của sơn mài đang thực hiện những điều gì? và cái đang tiếp diễn có thể sẽ đóng vai trò như thế nào? Chúng tôi không mong sẽ trả lời được câu hỏi ấy, mà muốn đặt câu hỏi thành một vấn đề qua việc trưng bày tranh của các “môn phái” sơn mài miền Bắc. Khi dạo bước ta không thấy hết chi tiết, thậm chí cũng chẳng phải là toàn cảnh nhưng ít nhất ta có đủ tĩnh lặng để nhìn nhận. Vì thế triển lãm này có thể sẽ thiếu tên của một số họa sỹ quan trọng, đó là nhiệm vụ xa hơn của các nhà nghiên cứu nghệ thuật.

The Muse tự hào mời 10 họa sỹ tham gia trong triển lãm này, hầu hết những cái tên không còn xa lạ với bạn yêu nghệ thuật:
– Lý Trực Sơn
– Nguyễn Quang Trung
– Phan Cẩm Thượng
– Triệu Khắc Tiến
– Vũ Văn Tịch
– Nguyễn Thị Thúy Nguyệt
– Nguyễn Xuân Lục
– Nguyễn Thị Quế
– Đỗ Thị Kim Đoan
– Phạm Trà My

Những nghệ sỹ này đều đang khai phá sơn mài theo cách riêng của bản thân mình. Họ tiếp cận sơn mài theo những quan điểm nghệ thuật riêng, thậm chí hoàn toàn trái ngược, kế thừa cổ truyền hay bác bỏ, để chất liệu dẫn dắt, làm chủ hay hội thoại, phải quy chuẩn hóa về mặt kỹ thuật rồi mới khai phá, hay là cứ khai phá rồi sẽ tìm tiếp… và chúng tôi dành toàn bộ sự thưởng thức thành quả nghệ thuật của họ, cùng những sự thống nhất, cũng như khác biệt cho người xem đánh giá.

Cập nhật thêm thông tin tại trang sự kiện.